Η μορφοψυχολογία ή visagism (visage=πρόσωπο) είναι ο κλάδος της Αισθητικής, που μελετάει τη συσχέτιση των εξωτερικών χαρακτηριστικών του προσώπου με συγκεκριμένα αισθήματα, αλλά και στοιχεία της προσωπικότητας και της ψυχοσύνθεσης. Η μορφοψυχολογία συνδυάζει με εκπληκτικό τρόπο δεδομένα από την Ψυχολογία, την Νευρο-βιολογία, την Ανθρωπολογία και την Ανατομία
Μορφοψυχολογία και Αισθητική Οδοντιατρική
Κυρίαρχο ρόλο στην εμφάνιση του προσώπου παίζει το χαμόγελο και η δυναμική των περιστοματικών ιστών (χείλη , παρειές). Έχει αποδειχτεί πως, το σχήμα και το μέγεθος των προσθίων δοντιών μπορεί να τονίσει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του ατόμου και να διεγείρει συγκεκριμένα αισθήματαστον παρατηρητή.
Έτσι, με την μορφοψυχολογία μπορούμε να σχεδιάζουμε χαμόγελα, που συνδυάζουν τη φυσική εμφάνιση των δοντιών με την προσωπικότητα των ασθενών. Σκοπός είναι ο ασθενής να ‘’αναγνωρίζει’’ την νέα οδοντική του σύνθεση και να αισθάνεται όμορφα αλλά και οικεία με το νέο του χαμόγελο.
Σχήματα προσθίων δοντιών και χαρακτηριστικά προσωπικότητας
Καθώς οι τομείς της άνω γνάθου (μπροστινά δόντια) είναι τα κυρίαρχα δόντια στο κάτω τριτημόριο του προσώπου, το σχήμα και η θέση τους επηρρεάζει την αντανάκλαση του φωτός και επομένως καθορίζει τη συνολική εμφάνιση του χαμόγελου. Υπάρχουν συγκεκριμένες γραμμές και αποστάσεις στα πρόσθια δόντια, οι οποίες πρέπει να εντοπίζονται στο σχεδιασμό μιας νέας οδοντικής σύνθεσης. Έχει αποδειχτεί, πως οι γραμμές αυτές αποτελούν αρχετυπικά σύμβολα, που ανάλογα με τη θέση και το σχήμα τους μπορούν να εκφράσουν ένα μεγάλο εύρος χαρακτηριστικών από δυναμισμό, επιβλητικότητα και αρρενωπότητα και μέχρι ευαισθησία, καλλιτεχνία και θηλυκότητα .
Οι κάθετες και οριζόντιες γραμμές αναφοράς καθώς και οι γωνίες στα πρόσθια δόντια μπορούν να συνδυαστούν με πολυάριθμους τρόπους και έτσι αποδίδουν μία ανεξάντλητη ποικιλομορφία σε σχήματα και χαρακτηριστικά. Ο οδοντίατρος πρέπει να έχει και το αισθητικό κριτήριο να διακρίνει τα αισθήματα και συναισθήματα, καθώς και το μη λεκτικό μήνυμα που επικοινωνείται στον παρατηρητή από το σχήμα της νέας οδοντικής σύνθεσης. Η συζήτηση με τον ασθενή πρέπει να είναι εκτενής , ώστε να εντοπιστούν τα χαρακτηριστικά , που επιθυμεί να τονιστούν. Αλλάζοντας το σχήμα των δοντιών παρεμβαίνουμε πολύ δυναμικά στην έκφραση της προσωπικότητας του ασθενούς. Βασική μέθοδος δοκιμής της προτεινόμενης οδοντικής σύνθεσης είναι το mockup, που αποτελεί μια δοκιμαστική μεταφορά του νέου σχήματος στα δόντια. Έτσι οπτικοποιείται η νέα σύνθεση χωρίς να παρέμβουμε καθόλου στα δόντια
Η μορφοψυχολογία έχει τεκμηριωμένα καταλήξει σε 4 κύριους τύπους σχήματος προσθίων δοντιών (μαζί με υποκατηγορίες), που αντιστοιχούν σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Πρόκειται για τα οβάλ-ωοειδή, τα τετράγωνα, τα τριγωνικά και τα παραλληλόγραμμα πρόσθια δόντια.
Η αντιστοιχία, που γίνεται με το σχήμα και τα επιμέρους χαρακτηριστικά είναι εκπληκτική και αφορά στην μη λεκτική επικοινωνία και την αρχετυπική αντίληψη.
Έτσι εάν θέλουμε να τονίσουμε δυναμισμό, ενθουσιασμό και εξωστρέφεια σχεδιάζουμε τριγωνικό σχήμαδοντιών με κυρίαρχη γραμμή γέλωτος, συγκλίνοντες άξονες δοντιών και αποκλίνοντα κοπτικά
Εάν θέλουμε να τονίσουμε αποφασιστικότητα, εκρηκτικότητα και πάθος σχεδιάζουμε ορθογώνια δόντια με ελαφρώς μεγαλύτερους κεντρικούς τομείς, επίπεδα κοπτικά και κάθετους άξονες δοντιών
Αντίστοιχα, η οργανωτικότητα, η καλλιτεχνική προσωπικότητα και η τελειομανία αντιστοιχεί σε οβάλ-ωοειδές σχήμα δοντιών με αποστρογγυλεμένες γωνίες, ντελικάτους πλάγιους τομείς ενώ για να τονίσουμε τη διπλωματικότητα και μια πνευματώδη προσωπικότητα θα σχεδιάσουμε τετράγωνο σχήμα δοντιών με έλλειψη επικρατούντων κεντρικών τομέων και οριζόντια διευθέτηση κοπτικών άκρων
Ανάλυση προσώπου
Σύμφωνα με τον Ιπποκράτη η προσωπικότητα ενός ατόμου σχηματίζεται από έναν μοναδικό συνδυασμό τεσσάρων στοιχείων
Κάθε ένας από τους παραπάνω τύπους έχει συγκεκριμένα επιμέρους χαρακτηριστικά, τα οποία εκφράζονται με συγκεκριμένες γραμμές και αναλογίες του προσώπου, καθώς και αποστάσεις μεταξύ των επιμέρους στοιχείων του προσώπου (πχ μέτωπο-πώγωνα, βάση ρινός-μεσόφρυο κλπ).
